نقش نظام وفا در جنبش مشروطۀ ایران و رخدادهای کاشان

نویسنده

چکیده

نظام وفا آرانی یکی از فعالان جنبش مشروطۀ ایران است که علاوه بر حضور فعال در این عرصه، در آثار و اشعار خود بسیاری از مشاهدات خود از وقایع مشروطه، به‌ویژه وقایع مربوط به کاشان را منعکس کرده است. وی کودکی خود را در آران گذراند و از نوجوانی برای ادامۀ تحصیل به کاشان آمد. 18 سال سن داشت که به تشویق علی نراقی از مبارزان مشروطۀ کاشان به جمع فعالان مشروطه و «انجمن تشویق» که هستۀ اولیۀ جنبش در کاشان بود، پیوست و در کنار مبارزان مشروطه هم با قوای استبداد و هم با یاغیگری نایب حسین کاشی و دارودسته‌اش مبارزه کرد. وی جزو محصلان اولین مدرسه به سبک جدید به نام مدرسه علمیه بود که مشروطه‌خواهان کاشان دایر کردند. پس از آن به تهران آمد و از فعالان نهضت در تهران بود؛ چنان‌که تا آخرین گلوله از مجلس مشروطه دفاع کرد و پس از اینکه مجلس به توپ بسته شد، به همراه دیگر مدافعان و رهبران مشروطه در زندان باغ شاه گرفتار آمد. پس از خلاصی از زندان، مدتی برای تحصیل علوم مختلف به نجف و عتبات عراق رفت. پس از بازگشت در واقعۀ جنگ جهانی اول و هجوم روس‌ها عهده‌دار ریاست دفتر کل حکومتی کاشان و ادارۀ قشون بود، با اشغال شهر توسط روس‌ها و قزاق‌ها از راه دریاچۀ نمک به تهران گریخت. پس از آن، وی بیشتر به شغل معلمی و تعلیم و تربیت روی آورد و تا پایان عمر به شاعری و نویسندگی ادامه داد. گزارشات وی از جنبش مشروطه جالب و در برخی مواقع منحصربه‌فرد است. در این مقاله، ضمن پرداختن به نقش وی در جنبش مشروطه و تبیین گزارشات وی از این جنبش، ابهاماتی نیز که دربارۀ مقاطع فعالیت‌های سیاسی اش وجود دارد رفع شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Nizām Vafā in the Iranian Constitutional Movement and Kashan Events

نویسنده [English]

  • Mohammad Mashhadi Nooshabadi
چکیده [English]

Nizām Vafā Arani was one of the Iranian Constitutional Movement activists who has reflected his observations of Constitutional Movement events, especially events related to Kashan, in his works and poems. He spent his childhood in Aran and then came to study in Kashan in his adolescence. He was 18 when he, encouraged by Ali Naraqi who was a constitutional activist in Kashan, joined other constitutional activists in “Tashviq Association” which was the basic core of the movement in Kashan. Along with the Constitutional Movement activists, Nizām fought with the forces of tyranny and rebellion as well as the notorious rogue, Naib Hossein Kashi and his entourage. He was among the earliest students in Hawza Elmiyya (where Shi’a Muslim clerics are trained) which was established by constitutionalists of Kashan. Then he came to Tehran and became a member of the Movement in Tehran and defended the Constitutional Assembly to the last bullet. After the Constitutional Assembly was shot by cannon balls, Nizām along with other advocates and leaders of Constitutional Movement were incarcerated in Baghe Shah (King’s Garden) prison. After being discharged from the prison, Nizām went to Najaf to study various courses in science. Returning from Iraq, at the time of the First World War, he became responsible for the Office of Government and was appointed as the head of Army Department in Kashan during the invasion of the Soviet :union:. When the city was occupied by the Russians and Cossacks, Nizām fled to Tehran through the Salt Lake. After that, he turned to teaching and education and continued his life of poetry and writing by the end of his life. His accounts of the Constitutional Movement are interesting and unique. This paper discusses his role in the Constitutional Movement and explains his accounts of this Movement, clearing up the doubts about his political activity levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nizām Vafā
  • Constitutional movement
  • Constitutionalism in Kashan
  • Tashviq Association
  • The Naibs rebellions
  • Russians’ invasion