سه یار هم‌پیاله در روستای خزّاق راوند (گزارشی از حضور چند سپاهی مسلمان در کاشان)

نویسنده

چکیده

در برخی منابع تاریخی و جُنگ‌های ادبی به زبان عربی، داستانی دربارۀ همنشینی و رفاقت سه تن از سپاهیان حجاج بن یوسف در مسیر فتح بخش‌هایی از سرزمین‌های شمالی ایران می‌خوانیم. این داستان دربارۀ سه رفیق است که همواره در کنار یکدیگر بوده و باده‌نوشی می‌کرده‌اند. وقتی این سپاه در راه فتحِ یکی از سرزمین‌های شمالی ایران به کاشان و روستای خزّاق می‌رسد، دو تن از سه رفیق، از دنیا می‌روند و در آنجا به خاک سپرده می‌شوند و آن دیگری در کنار قبرشان، ناله و زاری و جرعه‌افشانی کرده، بیت‌هایی را زمزمه می‌کند تا اینکه خود نیز از دنیا می‌رود و در کنار آن‌ها دفن می‌شود. اهمیت این ماجرا برای کاشان، تنها به زمان و دورۀ تاریخی‌اش، یعنی پایان سدۀ نخست هجری برمی‌گردد. اگرچه در همۀ منابع پیشِ روی ما، جای این رویداد را کاشان و روستای خزّاقِ نزدیک راوند کنونی ندانسته‌اند و در برخی گزارش‌ها به‌جای خزاق از «خزازی» و «جواثی» و به‌جای راوند، از «قزوین»، «سیستان» و «سمعان» یاد شده، به دلایل و قراینی که در متن پیشِ رو می‌آید، کمابیش با یقین می‌توان گفت محل این رویداد، همین خزّاقِ کاشان است. اکنون خزاق، نه روستایی از راوند، بلکه بخشی مستقل به شمار می‌آید ولی به‌دلیل اینکه در منابع مورد بررسی ما جزء راوند به شمار آمده، ما نیز به همین شکل در عنوان این جستار آورده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Three drinking companions in Khozzaq village of Ravand; an account of some Muslim warriors in Kashan

نویسنده [English]

  • Hosein Imanian Imanian
چکیده [English]

In some Arabic historical sources and literary collections, a story has been related about fellowship of Hajjaj ibn Yusuf’s three soldiers who participated in conquest of some northern lands of Iran. Their close friendship and carousing have been mentioned in sources. When their army arrived at Khozzaq village of Kashan, two of these comrades died and the third, pouring draughts on their dust, lamented and mourned excessively at their graves inasmuch as he himself also died and buried alongside of them. The importance of the story lies in mentioning Kashan of end of the first century. Although not all the sources declared Kashan and Khozzaq village of Ravand region as the location of this story and for example, some recorded "Khazazi" or "Jawatha" instead of Khozaq and stated "Qazvin", "Sistan", or "Sam'an" instead of Ravand, it may —based on the reasons argued in this article— almost doubtlessly be said that Khozzaq of Kashan has been the place of the story. Nowadays, Khozzaq is not a division of Ravand anymore and is a separate district, but since it is recorded as a part of Ravand in sources, we also mentioned it as such.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kashan
  • Khozzaq
  • Ravand
  • Qazvin
  • Hajjaj ibn Yusuf