نظام سنتی آبیاری چشمۀ سلیمانیه فین

نویسنده

چکیده

چشمۀ سلیمانیه مهم‌ترین منبع آبی زراعی و باغی دشت حاصلخیز فین است که از دل صخره‌های کوه «دندانه» و «هفت‌کتل» واقع در جنوب غربی کاشان می‌جوشد و در جوار باغ تاریخی فین ظاهر می‌شود. این چشمه علاوه ‌بر باغات فین بزرگ و کوچک دشت حسن‌آباد، لتحر، دروازه‌فین را هم مشروب می‌کند. در منابع و مآخذ، روایت‌های مختلفی برای وجه‌تسمیه و قدمت آن آورده شده است. آب چشمۀ سلیمانیه که با دانش و تکنیک سنتی و بومی بین باغات و مزارع فین و کاشان تقسیم می‌شود، در رونق اقتصادی منطقه نقش بسزایی دارد که از چند منظر درخور توجه است: از تولید محصول زراعی و باغی گرفته تا تأثیر جریان آب در سرسبزی منطقۀ فین و لطافت آب‌وهوا که باغات و معابر اصلی در حوالی باغ فین را به تفرجگاه مبدل کرده است؛ همچنان‌که ماندگاری باغ تاریخی فین روزانه هزاران نفر گردشگر را به این منطقه جذب می‌کند. برای بهره‌برداری باغداران و زارعان، از دیرباز با دانش و تکنیکی خاص، حقابه بین کشاورزان تقسیم می‌شده است. در واقع، نوبت آبیاری و تقسیم آب و وجود تقسیمگاه‌ها در مسیر جریان آب، نوعی دانش بومی است که ریشه در خلاقیت، ابتکار و ذوق گذشتگان دارد. دانش نظام آبیاری امروزه حکم قانون و مقرراتی دارد که همگان موظف‌اند از آن تبعیت کنند. در این مقاله، علاوه ‌بر بیان تأثیر چشمه در جنبه‌های گوناگون رونق اقتصادی منطقه، به‌طور کامل، دانش نظام سنتی آبیاری این چشمه بررسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Traditional irrigation system of Sulaymaniyah spring in Fin of Kashan

نویسنده [English]

  • Abbas Torabzade
چکیده [English]

Sulaymaniyah spring is the most important water source for farmlands and gardens of fertile plain of Fin. This spring gushes forth from the rocks of Dandaneh and HaftKotal mountains (located in the southwest of Kashan) and flows near to the historical Fin garden. Apart from the gardens of Small Fin and Great Fin regions, it supplies HasanAbad, Latehor and DarvazehFin. Different narratives about the age and appellation of the spring have been related in texts and written sources. Sulaymaniyah spring, which its water is shared between gardens and farmlands of Fin and Kashan by traditional and native science and techniques, has an outstanding role in economic boom of the region; not only it has led to more agricultural products, but has given rise to greenness of the Fin region and its pleasant weather which caused the surrounding gardens of Fin to be main local promenades. Moreover, the marvelous historical garden of Fin absorbs thousands of visitors each day. These economic influences of Sulaymaniyah spring is discussed in the article. Furthermore, the traditional irrigation system of the spring, including rules of water sharing and periods and places of it, is thoroughly described.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditional Irrigation System
  • Sulaymaniyah Spring
  • Fin
  • Economic Boom