سهم و جایگاه کاشان در حوزۀ نسخه‌های خطی اسلامی ایران و عراق

نویسنده

چکیده

نسخه‌های خطّی که به‌عنوان میراث‌فرهنگی، علمی و هنری ملت‌ها محسوب می‌گردند، از سه بُعد فرهنگی علمی و هنری حائز اهمیت هستند و از نشانه‌های قدرت فرهنگی و رشد علمی هر مملکت و منطقه‌ای به حساب می‌آیند. در ایران نیز بیشتر نسخه‌های خطی در تعداد اندکی از شهرهای با سابقۀ تمدنی، علمی و فرهنگی غنی قرار دارند که کاشان نیز یکی از آن‌هاست؛ ازاین‌رو در این پژوهش، سهم و جایگاه شهر کاشان در حوزۀ نسخه‌های خطی اسلامی ایران و عراق، با استفاده از روش کتابخانه‌ای و توصیفی، بررسی شده است.
شهر کاشان از نظر فراوانی نسخه‌های خطی، در رتبۀ هشتم، و از نظر تعداد مجموعه‌ها با 17 کتابخانه، در رتبۀ نهم قرار دارد. بیشترین آثار در قرن یازدهم هجری قمری (دورۀ صفویه) تألیف شده و اغلب پدیدآورندگانِ شیعی‌مذهب، و شاعران و فقیهان بیشتر از سایر طبقۀ دانشمندان، در این شهر به تألیف و تدوین مشغول بوده‌اند، همچنین رتبۀ چهاردهم مکان تألیف در ایران و رتبۀ بیست‌وسوم در عراق و از نظر مکان استنساخ نسخه‌های خطی، رتبۀ دوازدهم در ایران و بیست‌ونهم در عراق را دارد.
شهر کاشان هم‌تراز با شهرهای حکومتی و پایتخت‌های ایران یکی از کانون‌های مهم تمدنی، فرهنگی و علمی کشور است که در دورۀ صفویه، به اوج شکوفایی رسیده و لقب دارالمؤمنین که پادشاهان صفویه به این شهر داده‌اند، منطقی، علمی و بسیار بجا بوده است. این دیار سهم قابل توجهی در توسعه و گسترش زبان و ادب فارسی ایران و علوم اسلامی داشته و به‌عنوان یکی از کانون‌های استنساخ نسخه‌های خطی موجود در ایران و عراق و پشتوانه‌ای برای تعاملات و گفت‌وگوهای بین‌المللی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role and contribution of Kashan city in the field of Islamic manuscripts of Iran and Iraq

چکیده [English]

Purpose: Manuscripts, which are considered to be the cultural, scientific and artistic heritage of nations, are important from three aspects of cultural, scientific and artistic, and are considered to be signs of cultural power and scientific development of every country and region. In Iran, most of the manuscripts are in a few cities with a rich civilization history, science and culture, one of which is Kashan. Therefore, in this research, the role and contribution of Kashan in the field of Islamic manuscripts of Iran and Iraq have been studied.
Method: in this research, the role and position of Kashan in the field of Islamic manuscripts of Iran and Iraq was studied using a library and descriptive method.
Results: In terms of frequency of manuscripts, Kashan ranked eighth, and in terms of the number of collections with 17 libraries, ranked ninth in Iran. Most works in the 11th century AH. (Safavid) has been compiled, and Shiite authors, poets and Jurists have been compiled more than other classes of scholars in this city, also in terms of compilation place, ranked 14th in Iran and 23th in Iraq and in terms of transcription place, ranked 12th in Iran and 28th in Iraq.
 Conclusion: Kashan, along with the Iranian cities and capitals, is one of the most important civilizational, cultural and scientific centers of the country, which reached its peak in the Safavid period, and the name of Dar al-Momenin, which the Safavid kings gave to the city, was logical, scientific and worthy. It has a significant contribution to the development and expansion of Persian language and literature in Iran and Islamic sciences, and was as one of the centers for the transcription of manuscripts in Iran and Iraq and provides support for international interactions and dialogues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • manuscript
  • Kashan
  • Culture and Civilization
  • Iran
  • Iraq