فیض کاشانی و تفسیر به رأی در مقایسه با آرای برخی مفسران

نویسنده

چکیده

در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن و ...، تلاش نموده و میان آنها را به نوعی جمع نموده است. از دیدگاه او تفسیر به رأی، اعمال رأی و اندیشۀ مبتنی بر هوای نفس است که ممکن است از روی علم و یا جهل صورت گیرد. بر این اساس و در راستای دوری از تفسیر به رأی، شایسته است که در تبیین آیات، اتکا و ارجاع به اقوال معصوم(ع) نمود، البته پس از جستجو در شواهد و محکمات قرآنی، چرا که آیات قرآن اولین مفسر خود میباشد. چنان‌که متشابهات قرآن را نیز میبایست با اتکا به قول اهل حق، به محکمات قرآنی ارجاع داد. جز خداوند، راسخان در علم نیز عالم به تأویل متشابهات‌اند و گرچه مصداق اتم و اکمل راسخان در علم، معصومین(ع) میباشند، جایز و ممکن است که غیر معصومین(ع)، نیز بر متشابهات قرآن آگاه شده و از راسخان در علم به شمار آیند، همانان که در راه اطاعت مخلصانه خداوند قدم گذاشته و سلمان‌وار از اهل بیت به شمار آمده‌اند و خود را در معرض وزش نسیمهای رحمانی قرار داده و نهایتاً در جرگه راسخان در علم واقع شده‌اند، تفسیر و تأویل آیات از سوی غیر معصوم(ع)، لزوماً به معنای تفسیر به رأی نخواهد بود و باب تدبّر و تفکّر در آیات قرآن، همچنان به روی همه گشوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Arbitrary Interpratations of the Holy Quran in Feiz Kashani's and other's views

نویسنده [English]

  • K. Ehsani
چکیده [English]

This paper begins with a discussion of Quranic verses ad traditions related to the interpretation of quran by personal opinion or arbiterary interpretation, the paper continues with a discussion of Feiz Kashani's stance on the issue. Feiz explains the meanings of the traditions or hadiths about arbiterary interpretation and refutes interpretations that are not based on the shere statements and texts of the holy Quran. He attempts to sum up the contemplations and traditions related to the interpretation of the holy Quran. To Feiz, arbiterary interpretation in guided by carnal desires that can be deliberate or indeliberate. He recommends resources such as the speeches of the infallible Imam ad the cotextual verses of the holy Quran. Even though totally authentic interpretations is in the domain of the infallible, it can not possibly be claimed that all other obedient and pious people's interpretations are based on personal opinion and the quran is always of contemplation and interpretation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation
  • Feiz
  • Verses
  • Imams