بررسی تاریخی و فن‌شناسی زیارتنامۀ امامزاده‌ هاشم‌ آران‌وبیدگل

نویسنده

چکیده

نمونه‌ای از یادگارهای خوشنویسان، زیارتنامه‌ها هستند که با توجه به حرمت، تبرک و کاربردی بودنشان، از یک جهت باعث ماندگاری و در نتیجۀ استفادۀ فراوان، باعث تخریبشان شده ‌است. این مقاله با هدف مطالعات تاریخی و فن‌شناسی زیارتنامۀ امامزاده‌ هاشم بیدگل، به منظور درکِ‌ تکنیک ساخت، مواد و مصالح مورد استفاده‌، مطالعات تاریخی تطبیقی اثر، و شناخت خوشنویس آن، مورد ارزیابی قرار گرفته‌ است. این زیارتنامه که آن را محمود مدیرالدوله، از خوشنویسان سدۀ سیزدهم قمری و از چهره‌های برجسته در دورۀ مظفرالدین‌شاه قاجار کتابت کرده‌، از سه جزء تکیه‌گاه چوبی، آستر کاغذی و بستر پارچه‌ای تشکیل شده‌ است. با مطالعات علمی آزمایشگاهی شیمی‌تر و آنالیز دستگاهی FT-IR به شناسایی مواد به‌‌کاررفته در زیارتنامۀ امامزاده‌ هاشم پرداخته ‌شد. بر طبق داده‌های به‌دست‌آمده از FT-IR مشخص شد که این زیارتنامه، روی پارچه‌ای از جنس پنبه و از چسب و رونی پروتئینی سریشم حیوانی استفاده شده‌ است. با مطالعات میکروسکوپی نوری انعکاسی، تکیه‌گاه زیارتنامه، چوب درخت نراد تشخیص داده ‌شد. با آزمایش‌های شیمی‌تر، مرکّب از نوع مازویی، رنگ شنگرف و طلا تشخیص داده‌ شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Historical and Technical analysis of the Pilgrimage-letter of Imamazadeh Hashem in Aran & Bidgol

نویسنده [English]

  • Mohsen Mohsen Younesi Bidgoli
چکیده [English]

Pilgrimage-letters are one of the outstanding instances of calligraphers’ works which, on the one hand, have been survived owing to their sanctity, sacredness and applicability, and on other hand, have been damaged and decayed as a result of frequent use. This paper aims at historical and technical analysis of the Pilgrimage-letter of Imamazadeh Hashem in order to discern the techniques and materials used in its fabrication, and to conduct comparative and historical study on this work as well as getting acquainted with its calligrapher.

This Pilgrimage-letter is penned by Mahmoud Modir Al-Doleh, a prominent calligrapher lived during the reign of Mozaffar ad-Din Shah Qajar in the thirteenth century AH, and consists of three components including wooden board, paper liner and cloth bed. The materials used in the Pilgrimage-letter of Imamazadeh Hashem were discerned using scientific and laboratory studies of wet chemistry as well as FT-IR analysis. The data derived from the FT-IR analysis indicated that this Pilgrimage-letter is made of cotton fabric, protein adhesive and animal glue. Having conducted reflective optical microscope studies, it emerged that the board of the pilgrimage-letter is made of wood of fir tree. The results obtained from wet chemistry experiments revealed that the pilgrimage-letter has been written in Oak gall ink with vermillion and gold color.

کلیدواژه‌ها [English]

  • technical analysis
  • pilgrimage-letter
  • FT-IR analysis
  • Mahmoud Modir Al-Doleh
  • Imamazadeh Hashem
  • Aran & Bidgol