ابعاد کالبدی میراث کشاورزی دشت کاشان با نگاهی به کوشک‌ها و بناهای مزارع آران‌وبیدگل و نوش‌آباد

نویسندگان

چکیده

کشاورزی در منطقۀ کاشان از گذشته‌های دور، فعالیتی دامنه‌دار و وسیع بوده و به شکل‌گیری سنت‌ها و فنون محلی منجر شده است. سنت‌ها و فنون یادشده در ارتباط با نحوۀ معیشت حاصل از زراعت، سامانه‌ای را شکل داده است که به‌واسطۀ ارزش‌های آن به‌عنوان میراث کشاورزی قابل‌شناسایی است. این میراث از ابعاد کالبدی قابل‌توجهی برخوردار است؛ زیرا هم شکل مزارع و خصوصیات آن‌ها و هم نحوۀ استقرار و بناهای مرتبط با مزارع قابل‌توجه‌اند. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که بسیاری از مزارع که ممکن است محصور یا بدون حصار باشند، شامل بناهایی نیز می‌شوند که درون یا گاه بیرون مزارع ساخته شده‌اند. گذشته‌ از بناهای درون مزارع محصور که متصل به حصار نیز هستند، گونه‌هایی از کوشک‌های زراعی قابل شناسایی است که در میان یک مزرعۀ محصور و گاه میان مجموعه‌ای از مزارع غیر محصور قرار گرفته‌اند. در حال حاضر، بسیاری این ابنیه از یادها رفته‌اند و در حال تخریب‌اند. ارزش‌های مستتر در میراث کشاورزی منطقه و همچنین نشانه‌هایی که این بناها از نحوۀ کشاورزی و کار بر روی زمین زراعی آشکار می‌کنند، لزوم توجه به این بناها و حفاظت از آن‌ها را یادآور می‌شود. برای این منظور، نخست باید به این پرسش پاسخ داد که بناها و کوشک‌های زراعی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین عناصر تبیین‌کنندۀ برخی ابعاد کالبدی میراث کشاورزی منطقه، چه ویژگی‌های مشترکی دارند؟ این مقاله در پی طرح این پرسش است و هدف از انجام این پژوهش، شناخت برخی از این بناهای ارزشمند و تأکید بر لزوم حفاظت از منظر کشاورزی این منطقه است. بخش اصلی این پژوهش بر پایۀ مشاهدات و برداشت‌های میدانی صورت گرفته و تلاش شده است که یافته‌ها با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و همچنین بررسی عکس‌های هوایی تکمیل شده و مورد ارزیابی قرار گیرند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که مزارع بررسی‌شده دربردارندۀ بناهایی درون حصار خود یا بیرون از محدودۀ خود هستند. این بناها گاه به‌صورت کوشک‌هایی ساخته شده‌اند و بهره‌گیری از مناظر درون مزرعه یا دشت را فراهم می‌کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural Dimensions of Agricultural Heritage of Dasht-e-kashan; Investigating into Historical Mansions and Buildings of Farms of Aran and Bidgol and Noosh Abad

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Jayhani
  • Mohammad Ali Zaghian
  • Vahid Mirzaee Goodarzi
چکیده [English]

Agriculture has been a widespread activity in Kashan since a long time ago which has developed traditions and local skills. The said traditions and skills of earning living from farming has created a system which could be recognized as an agricultural heritage due to its values. This heritage possesses significant structural dimensions; as the form and feature of farms as well as their location and related buildings are noteworthy. The surveys indicate that many farms which might be fenced or unfenced could be consisted of buildings which are built inside or outside the farms. Apart from the buildings inside the fenced farms which are connected to the fence as well, types of farming mansions are recognizable which are located inside a fenced farm or among series of unfenced farms. At this moment, many of these buildings are forgotten or being destroyed. The values hidden in the agricultural heritage of the district as well as the traces in buildings indicating the mode of farming and working on farms highlight the necessity for further attention to and preservation of these buildings. Accordingly, first we should address the question of what are the common features in the buildings and farming mansions as one of the critical elements in describing the structural dimensions of the agricultural heritage of the district? This paper focuses on addressing this question and aims at recognizing some of these valuable buildings and stressing the necessity for preservation of the agricultural perspective of this district. The main part of this study has been carried out on the basis of field observation and analysis. It has been attempted to provide and evaluate the findings using library sources as well as reviewing aerial photographs. The findings of the study indicate that the surveyed farms consist of buildings inside or outside their fence. These buildings were built as mansions which provided the grounds for taking advantage of the landscapes inside the farm or plain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Heritage
  • Agricultural perspective
  • Farming mansions
  • District of Aran and Bidgol