بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای محراب ضلع غربی شبستان شمالی جامع کاشان

نویسنده

چکیده

محراب مسجدجامع کاشان ازجمله محراب‌های گچبری شاخص برجای‌مانده از دوران اسلامی است که در سیر تطور مسجدجامع کاشان و همچنین سیر هنر محراب‌های گچبری دوران اسلامی به‌ویژه در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود اهمیت تاریخی این محراب، تاکنون مطالعۀ جامعی روی آن انجام نشده است که شاید دلیل اصلی آن تخریب گسترده‌اش در دهه‌های اخیر  باشد. در این پژوهش، نگارنده بر آن است تا باتوجه‌به مستندات موجود، در گام نخست توصیف دقیقی از تمام جزئیات  آن ارائه کنند و سپس آن را براساس ویژگی‌های تزیینی و ساختاری تحلیل و در میان محراب‌های گچبری دوران اسلامی، مورد ارزیابی قرار دهد. هرچند هدف این نوشتار ارائۀ تاریخ‌گذاری محراب مسجدجامع نیست، به بخشی از پیچیدگی‌های این مسئله پرداخته شده است. برای نیل به این اهداف، از روش توصیفی‌تحلیلی در بررسی این محراب استفاده شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از آن جهت است که باوجود مطالعات انجام‌شده، همچنان توصیف و تحلیلی دقیق و جامع از محراب مسجدجامع کاشان انجام نشده است. بر این اساس در این پژوهش تلاش شده ضمن توصیف و تحلیل این محراب، مقایسۀ آن با دیگر محراب‌های گچبری ایران انجام شود. باتوجه‌به مطالعه انجام شده، می‌توان بیان کرد که محراب مسجدجامع کاشان از جهات گوناگون، ازجمله محراب‌های گچبری مهم دوران اسلامی است و دربارۀ دوره زمانی آن، تنها می‌توان آن را در زمرۀ محراب‌های مهم سده‌های ششم تا هشتم هجری به‌شمار آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical and comparative of western side Mihrab of northern Shabistan of Kashan’s Jami’ mosque

نویسنده [English]

  • SiminDokht Asgari
چکیده [English]

The Mihrab of Kahsan’s Jami’ mosque is one of the most important stucco Mihrabs of Islamic Period which has had an important place in the history of  Islamic art of stucco designs and the evolution of the jami’ itself. Yet, despite this historical significance, no comprehensive study of this Mihrab has been done and this is maybe because of the desolate condition of the Mihrab in the recent decades. Therefore, this paper’s objective is to present a detailed description of this Mihrab and then, according to decorative and structural features, to determine its place among all Islamic Mihrabs. To reach this objective, a descriptive-analytic approach has been used. At the end, the problem of dating this Mihrab has been discussed.
According to available evidence, it can be concluded that the Mihrab of Kashan’s Jami’ is one the important stucco Mihrabs of the Islamic period and the only reasonable time for its construction is the period between sixth and eighth centuries AH.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mihrab
  • Kashan’s Jami’ Mosque
  • Epigraph
  • Stucco Ornaments